In Memoriam – Zdravko Zupan

Iznenadno i prerano nas je napustio veliki gospodin i najvažniji stripar u regionu. Od posledica srčanog udara danas je u 65. godini života preminuo stripski autor, istoričar, izdavač, Zdravko Zupan.  Veliki gubitak za porodicu, prijatelje i sve koji vole i poštuju strip. Tek će se u narednim godinama pokazati njegov ogroman doprinos devetoj umetnosti u ovom delu Evrope.
Neka mu je večna slava i hvala.

IN MEMORIAM
ZDRAVKO ZUPAN
(7. 02. 1950. – 9. 10. 2015.)

Zupan je najistaknutiji istoričar srpskog i jugoslovenskog stripa i prvi istoričar popularne kulture koji je u desetinama tekstova sistematski istražio korene modernog stripa Zapadnog Balkana. Između ostalog, zaslužan je za proučavanje tzv. „Zlatnog doba“, međuratnog perioda u Kraljevini Jugoslaviji, uključujući i opuse svih iole bitnijih autora u Beogradu — Branko Vidić, Đorđe Lobačev, Sergej Solovjev, Nikola Navojev, Konstantin Kuznjecov, Momčilo Moma Marković, Ivan Šenšin, Vlastimir Belkić, Sebastijan Lehner, Aleksije Ranhner, Đuka Janković, Nikola Tišćenko, Veljko Kockar — kao i Zagrebu — Sergije Mironovič Golovčenko, Andrija Maurović, Franjo Martin Fuis, Valter Nojgebauer i Norbert Nojgebauer, Ferdinand Ferdo Bis…

Zdravko Zupan (rođen u Zagrebu 7. 2. 1950) je jugoslovenski stripski autor, istoričar, izdavač. Prvi strip objavio je u beogradskom listu Mali Jež 1965. godine. Već 1967. postao je stalni saradnik preduzeća „Dečje novine“ iz Gornjeg Milanovca. Najpoznatiji autorski stripski serijali su mu „Zuzuko“ i „Munja“. Od 1983. do 1988. sa scenaristom Lazarom Odanovićem crtao je serijal „Tom i Džeri“ za zagrebačku „Vjesnikovu pres agenciju“, po licenci američkog preduzeća Hana i Barbera. Za francusku podružnicu preduzeća Dizni crtao je od 1990. do 1994. serijale „Miki Maus“ („Mickey Mouse“), „Šilja“ („Goofy“) i „Gavran Gaša“ („Ellsworth“), prema scenarijima uglednog evropskog scenariste Fransoaza Korteđanija (François Corteggiani). Ovi stripovi su premijerno objavljivani u francuskom časopisu Le Journal de Mickey, a preštampavani su širom sveta (Brazil, Nemačka, Danska, Italija, Švedska, Kolumbija, Norveška, Turska, Španija i Poljska). U Srbiji je bio zapažen Zupanov album „Miki i Baš-Čelik“ prema scenariju Nikole Maslovare (izdavač: „Politika“, 1999), u kojem je svet Mikija Mausa spojen sa srpskom narodnom bajkom. 

1986. godine je objavio prvi tom Istorije jugoslovenskog stripa u saradnji sa Slavkom Draginčićem, u kojoj je prikupljena istoriografska građa o stripu do 1941. godine. Njegova kapitalna knjiga Vek stripa u Srbiji izašla je 2007. u izdanju GRRR Festivala, Pančevo. Koautor je kritičkog leksikona Stripovi koje smo voleli (izbor stripova i stvaralaca sa prostora bivše Jugoslavije u XX veku sa Živojinom Tamburićem i Zoranom Stefanovićem – 2011. godine). Bio je organizator više značajnih izložbi stripa u zemljama bivše Jugoslavije i inostranstvu, kao i izdavač popularnih izdanja za decu (Enigmatski zabavnik Munja, Munja Strip i Munja Bojanka), kao i za stripofile (Cepelin, Ekstra Cepelin, Edicija „Reprinti“…)

Bio je učesnik Međunarodne strip konferencije #KragujevacComicCon 2011. i 2013. godine.

Dobitnik je nagrada:

•  za teorijski doprinos razvoju jugoslovenskog stripa, IV Salon jugoslovenskog stripa, Vinkovci 1988.
•  „Fra Ma Fu“ za poseban doprinos razvoju jugoslovenskog stripa, OK SSOV i „Strip klub 85“, Virovitica 1988.
•  „Srećko Jovanović“ za najboljeg izdavača na Međunarodnom beogradskom salonu stripa, Beograd, 2009.
• Memorijalna plaketa „Nikola Mitrović – Kokan“ za doprinos srpskom stripu, Udruženje „Nikola Mitrović – Kokan“, Leskovac, 2011.
•  za izdavački poduhvat godine na Sajmu knjiga u Beogradu, za leksikon Stripovi koje smo voleli: izbor stripova i stvaralaca sa prostora bivše Jugoslavije u XX veku, (Tamburić, Zupan, Stefanović) 2011.
• za doprinos srpskom stripu na Međunarodnom beogradskom salonu stripa, Beograd, 2015.